Petros Golitsis paintings at Saachi.
http://www.saatchionline.com/Petros
Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2013
Παρασκευή 1 Απριλίου 2011
Ο ΧΑΪΝΤΕΓKΕΡ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
Παρθενώνας 5 - Ο ΧΑΪΝΤΕΓKΕΡ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
Ο ΧΑΪΝΤΕΓKΕΡ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ Μια ερμηνευτική εκδοχή από τα «Αδιέξοδα μονοπάτια» (Holzwege) [1] Ένα οικοδόμημα, ένας αρχαιοελληνικός ναός δεν αναπαριστά τίποτε. Ένα οικοδόμημα, ένας αρχαιοελληνικός ναός δεν αναπαριστά τίποτε. Απλώς στ...έκεται. Το οικοδόμημα περικλείει τη μορφή του θεού και της επιτρέπει να εκτίθεται μέσα στην ιερή περιοχή που περιβάλλεται από την ανοιχτή στοά, τη σχηματισμένη από κολώνες. Χάρη στον ναό παρίσταται ο θεός μέσα στον ναό. Αυτή η παρουσία είναι η επέκταση και η οροθέτηση της ιερότητας. Αλλά ο ναός και η περιοχή του δεν αιωρούνται μέσα στην αοριστία. Ο ναός είναι εκείνος που πρωτοσυνάπτει και συνάμα συλλέγει γύρω του την ενότητα εκείνων των σχέσεων μέσα στις οποίες η γέννηση και ο θάνατος, η συμφορά και η ευλογία, η εγκαρτέρηση και η κατάπτωση διαμορφώνουν το πεπρωμένο της ανθρώπινης ουσίας. Ιστάμενο το οικοδόμημα ησυχάζει πάνω στο πετρώδες έδαφος. Ορθωνόμενος με σιγουριά ο ναός καθιστά ορατό τον αόρατο χώρο της ατμόσφαιρας. Ο ναός ιστάμενος παρέχει στα πράγματα το πρόσωπό τους [Gesicht] και στους ανθρώπους τη θέαση [Aussicht] του εαυτού τους. Ο ναός ανοίγει έναν κόσμο και συνάμα τον επαναθέτει πίσω στη γη. Ποτέ όμως τα πράγματα δεν υπήρξαν ως παρευρισκόμενα, γνωστά και αμετάβλητα αντικείμενα για να αποτελέσουν το περιβάλλον του ναού - ο οποίος αργότερα επιπροστέθηκε στα ευρισκόμενα. Η κοινή αντίληψη θέλει το φυσικό περιβάλλον ως κάτι προϋπάρχον, στο οποίο κάποια μέρα τοποθετείται ένας ναός. Έτσι ο ναός και όσα τον περιβάλλουν καταντούν ισοπεδωμένα, κοινότοπα αντικείμενα. Αντιθέτως, ερχόμαστε κοντύτερα προς αυτό που ο ναός και το περιβάλλον του Είναι, μόνο αν στοχαστούμε το καθετί αντίστροφα. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι είμαστε ικανοί να δούμε το πώς όλα στρέφονται προς εμάς αλλιώτικα. Γιατί το να τα αντιστρέψουμε απλώς, δίχως να κάνουμε τίποτε άλλο, δεν προσφέρει τίποτε. Αυτή την στροφή την προσφέρει η λογοτεχνία. Μέσα στην τραγωδία δεν παριστάνεται τίποτε, αλλά διεξάγεται ο πόλεμος των νέων θεών ενάντια στους παλιούς. Κατά το μέτρο που το λογοτέχνημα ορθώνεται σε λόγο, δεν μιλά σχετικά με αυτό τον πόλεμο, αλλά μεταβάλλει τον λόγο, έτσι ώστε κάθε λέξη να διεξάγει αυτόν τον πόλεμο η ίδια, αναδεικνύοντας τι είναι ιερό και τι ανίερο, τι είναι μεγάλο και τι μικρό. Οφείλουμε λοιπόν γράφοντας να στραφούμε προς τα όντα, να τα στοχαστούμε καθ’ εαυτά ως προς το Είναι τους, αλλά και να τους επιτρέψουμε να εφησυχάσουν μέσα στη ουσία τους. _____________________________________
[1] Martin Heidegger, Off the Beaten Track, μετ. Julian Young & Kenneth Haynes, Cambridge University Press, 2002.Δείτε περισσότερα
Από: Christos Chrissopoulos
Πέμπτη 13 Ιανουαρίου 2011
Paul Celan, "Todesfuge"
Schwarze Milch der Frühe wir trinken sie abends
wir trinken sie mittags und morgens wir trinken sie nachts
wir trinken und trinken
wir schaufeln ein Grab in den Lüften da liegt man nich eng
Ein Mann wohnt im Haus der spielt mit den Schlangen der schreibt
der schreibt wenn es dunkelt nach Deutschland dein goldenes Haar Margarete
er schreibt es und tritt vor das Haus und es blitzen die Sterne er pfeift seine Rüden herbei
er pfeift seine Juden hervor läßt schaufeln ein Grab in der Erde
er befiehlt uns spielt auf nun zum Tanz
Schwarze Milch der Frühe wir trinken dich nachts
wir trinken dich morgens und mittags wir trinken dich abends
wir trinken und trinken
Ein Mann wohnt im Haus der spielt mit dem Schlangen der schreibt
der schreibt wenn es dunkelt nach Deutschland dein goldenes Haar Margarete
Dein aschenes Harr Sulamith wir schaufeln ein Grab in den Lüften da liegt man nicht eng
Er ruft stecht tiefer ins Erdreich ihr einen ihr andern singet und spielt
er greift nach dem Eisen im Gurt er schwingts seine Augen sind blau
stecht tiefer die Spaten ihr einen ihr andern spielt weiter zum Tanz auf
Schawrze Milch der Frühe wir trinken dich nachts
wir trinken dich mittags und morgens wir trinken dich abends
wir trinken und trinken
ein Mann wohnt im Haus dein goldenes Harr Margarete
dein aschenes Haar Sulamith er spielt mit den Schlangen
Er ruft spielt süßer den Tod der Tod ist ein Meister aus Deutschland
er ruft streicht dunkler die Geigen dann steigt ihr als Rauch in die Luft
dann habt ihr ein Grab in den Wolken da liegt man nicht eng
Schwarze Milch der Frühe wir trinken dich nachts
wir trinken dich mittags der Tod ist ein Meister aus Deutschland
wir trinken dich abends und morgens wir trinken und trinken
der Tod ist ein Meister aus Deutschland sein Auge ist blau
er trifft dich mit bleierner Kugel er trifft dich genau
ein Mann wohnt im Haus dein goldenes Haar Margarete
er hetzt seine Rüden auf uns er schenckt uns ein Grab in der Luft
er spielt mit den Schlangen un träumet der Tod ist ein Meister aus Deutschland
dein goldenes Haar Margarete
dein aschenes Haar Sulamith
Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2010
A poem for "The castle I stayed for one month. My room was on the third floor."
Saclay and Paris in France
The castle I stayed for one month. My room was on the third floor.
100-0253.JPG South view from my room in the castle.
100-0254.JPG East view from my room in the castle.
100-0255.JPG Desk in my room.
100-0256.JPG Beds in my room.
100-0257.JPG Entrance of the room. There is a fire place.
100-0258.JPG Ceiling
100-0259.JPG A tree in front of the castle.
100-0260.JPG North face of the castle.
100-0261.JPG A gate to Saclay.
100-0262.JPG Building of theoretical Physics
100-0263.JPG View from the inside
100-0264.JPG South face of the castle.
100-0271.JPG External view of castle. My room is on the corner ofthe third floor.
100-0276.JPG East view from my room. A church in the dawn.
100-0278.JPG A sculpture on the castle
100-0279.JPG West view of the castle
100-0292.JPG Stairs in the castle
100-0293.JPG Garden of the castle
100-0294.JPG Castle
100-0298.JPG Cherry
100-0299.JPG Cherry and peach bloomed at the same time.
100-0300.JPG Cherry
100-0327.JPG cherry, another day
100-0328.JPG in my room
100-0329.JPG in my room
100-0330.JPG in my room (these pictures were taken within one minute)
100-0331.JPG cherry
100-0332.JPG cherry
100-0333.JPG cherry
100-0350.JPG Flower in the yard
A small town, Gif-sur-Yvette
100-0265.JPG Gif-sur-Yvette (RER station)
100-0272.JPG Sunday market in Gif
100-0283.JPG A chrch in Gif
100-0287.JPG A place to wash clothes ? in Gif
100-0289.JPG A place to wash clothes ? in Gif
100-0295.JPG A pond neaby castle
100-0296.JPG I like the colors of windows
100-0297.JPG Parking for bicycle at the station
100-0325.JPG a pond nearby the castle
100-0326.JPG House by the pond
100-0334.JPG A flower shop
100-0335.JPG City center
100-0353.JPG Hotel in Gif, where I stayed the last day in Saclay.
100-0351.JPG A hotel room
100-0352.JPG Typical European sky with several traces of plains. The last day
100-0354.JPG A house in Gif
100-0355.JPG A house in Gif. I like this sense of the color. This is not possible in Japan.
100-0356.JPG A peaceful view in Gif. I am using this picture as the background picture of my laptop.
100-0357.JPG Flowers
100-0358.JPG Cherry
100-0359.JPG A funny (sick? ) tree.
Saclay
100-0275.JPG My office room in Saclay. Very confortable.
100-0343.JPG The way to Saclay from the castle
100-0342.JPG Flowers on the way to Saclay
100-0344.JPG Flowers on the way to Saclay
100-0345.JPG Flowers on the way to Saclay
100-0346.JPG on the way to Saclay
100-0347.JPG Physics building, Saclay
100-0348.JPG The first floor entrance to my office room
100-0349.JPG In my office, after the discussion
Paris
100-0267.JPG Back of vinus, which I have been eager to see. Yes, I like butt. In Louvre.
100-0268.JPG Nike. In Louvre.
100-0269.JPG Nike, closer
100-0270.JPG Nike
100-0273.JPG Subway station in Paris
100-0280.JPG Posters in the subway station, Paris.
100-0281.JPG Automatic pavement in subway
100-0301.JPG Stained glass of St Severin church in Paris
100-0302.JPG George Rouault in the same church
100-0303.JPG Christ in the same room
100-0304.JPG Christ (holy face) by George Rouault
100-0305.JPG The same, without flash
100-0306.JPG Stained glass
100-0307.JPG Stained glass
100-0308.JPG Stained glass
100-0309.JPG The church outside view
100-0310.JPG George Rouault in St Severin church, another day
100-0311.JPG Stained glass
100-0312.JPG inside
100-0313.JPG inside
100-0314.JPG stained glass in the museum (Musee National du Moyen Age)
100-0315.JPG stained glass in the museum
100-0316.JPG stained glass in the museum
100-0317.JPG heads
100-0318.JPG and bodies. They don't know which is who.
100-0319.JPG stained glass of St Germain des Pres church
100-0320.JPG inside the church
100-0321.JPG gentle light through stained glass.
100-0322.JPG inside the church
100-0323.JPG Delacroix museum
100-0324.JPG Notre-dame
100-0337.JPG Dubuffet in Pompidou. I spent two years in Kyoto with this poster.
100-0338.JPG Some of the subway trains in Paris have tires similar to the car tires.
100-0339.JPG Concert in St Louis en l'lle church (St Louis island)
100-0340.JPG stained glass in the same church
100-0341.JPG Sheets in the train (RER)
Moriond workshop
100-0360.JPG Mountains. View from Arc 1800
100-0361.JPG Our hotel. View from my room.
100-0362.JPG My room
100-0363.JPG Our hotel
100-0364.JPG mountains
100-0365.JPG in the forest
100-0366.JPG snowmans
100-0367.JPG There is a walking course which looks like ski course.
100-0368.JPG mountains
100-0369.JPG mountains
100-0370.JPG mountains
__________
In order to see jpgs go to:
http://quark.phy.bnl.gov/~itakura/France/
Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010
"Ιωάννης Φιλόπονος / John Philoponus" του Παντελή Γκολίτση
Ιωάννης Φιλόπονος: Φιλοσοφία, θεολογία, αναθεματισμός /
John Philoponus: Philosophy, theology, excommunication
Ιωάννης Φιλόπονος / John Philoponus
Ενας νεωτερικός στοχαστής στο τέλος της αρχαιότητας
RICHARD SORABJI (ΕΠΙΜ.)
Ο Φιλόπονος και η απόρριψη της αριστοτελικής επιστήμης
ΜΤΦΡ.: ΧΛΟΗ ΜΠΑΛΛΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΡΑΣΤΑΘΗ
«ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ», ΣΕΛ. 503, ευρώ 25
Το αριστοτελικό μοντέλο επιστημονικής περιγραφής και ερμηνείας του κόσμου υπήρξε αναμφίβολα κυρίαρχο στη σκέψη πολλών στοχαστών της Υστερης Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα. Οι νεωτερικοί επιστήμονες της Αναγέννησης κατάφεραν να το ανατρέψουν, θέτοντας έτσι τις βάσεις για μια «νέα» επιστήμη. Δεν υπήρξαν ωστόσο ριζικά πρωτοπόροι. Για την ανατροπή των αριστοτελικών θεωριών ο ίδιος ο Γαλιλαίος αντλούσε στοιχεία από το έργο ενός φιλοσόφου αρχαιότερού του κατά περίπου δέκα αιώνες: του Ιωάννη Φιλοπόνου.
Ο χριστιανός Ιωάννης Φιλόπονος γεννήθηκε και έδρασε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά το μεγαλύτερο μέρος του 6ου μεταχριστιανικού αιώνα. Η παιδεία του υπήρξε ωστόσο πρωτίστως «εθνική»· μαθητής του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Αμμωνίου του Ερμείου και επιμελητής μέρους του έργου του δασκάλου του, ο Φιλόπονος μελέτησε συστηματικά την πλούσια φιλοσοφική εξηγητική γραμματεία της Υστερης Αρχαιότητας και συνέγραψε αρχικά και ο ίδιος υπομνήματα σε αριστοτελικές πραγματείες. Η διαφοροποίησή του, ωστόσο, από την παραδοσιακή, νεοπλατωνική ερμηνεία του Αριστοτέλη δεν άργησε να εκδηλωθεί.
Η χριστιανική καταγωγή του φαίνεται να υπήρξε το δομικό στοιχείο που απελευθέρωσε τη σκέψη του από μια «ελληνική» ερμηνευτική παράδοση, η οποία αναγνώριζε στα πρόσωπα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη φιλοσοφικές «αυθεντίες» και έθετε -μεταξύ άλλων- το αίτημα της συμφωνίας των δύο φιλοσόφων. Ηδη στο Υπόμνημά του στη Φυσικήν ακρόασιν του Αριστοτέλη, το οποίο συνέθεσε σε ηλικία περίπου τριάντα ετών, ο Φιλόπονος διακήρυξε το ελεύθερο πνεύμα, απευθυνόμενος σ' αυτόν που στοχεύει στην αλήθεια (τω γε προς την αλήθειαν βλέποντι), ενώ παράλληλα προχώρησε σε μια ανοιχτή κριτική των αριστοτελικών θεωριών, δηλώνοντας πως «ούτε έχει να φοβηθεί τίποτε ούτε πρόκειται να προκρίνει την παραδοχή του Αριστοτέλη από την αλήθεια» (μηδέν αιδεσθέντας, μηδέ της αληθείας το του ανδρός υπειλημμένον επίπροσθεν θέντας). Απέρριψε έτσι κατηγορηματικά τις αμφιλεγόμενες αριστοτελικές διδασκαλίες σχετικά με τον τόπο ως πέρας δύο διαστάσεων και σχετικά με την ανυπαρξία του κενού, υποστηρίζοντας πως ο τόπος είναι ένα κενό διάστημα που καταλαμβάνεται από το σώμα του σύμπαντος κόσμου, και διατύπωσε για πρώτη φορά στην ιστορία της επιστήμης τη θεωρία της ορμής προς αντικατάσταση της αριστοτελικής αντιπεριστάσεως. Συγγράφοντας εν συνεχεία το Υπόμνημά του στα Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη, ο Φιλόπονος προχώρησε στην απόρριψη του αιθέρα, του αριστοτελικού πέμπτου στοιχείου, που ως μοναδικό συστατικό των ουράνιων σωμάτων εξηγεί την κυκλική κίνησή τους, και πρότεινε πολύ πριν από τον Κοπέρνικο ένα ενιαίο κοσμοείδωλο, χωρίς διάκριση μεταξύ ουράνιας και υποσελήνιας σφαίρας. Η φιλοσοφική πολεμική του Φιλοπόνου πήρε τη μορφή αυτόνομων πραγματειών με έργα χριστιανικού πλέον προσανατολισμού, όπως το Περί αϊδιότητος κόσμου κατά Πρόκλου και το Περί αϊδιότητος κόσμου κατά Αριστοτέλους, στα οποία οι «αυθεντίες» του Αριστοτέλη και του «πλατωνικού διαδόχου» Πρόκλου τίθενται εν αμφιβόλω, μεταξύ άλλων, μέσω της παράθεσης και της ερμηνείας χωρίων από τον πλατωνικό Τίμαιο. Αφού ολοκλήρωσε το φιλοσοφικό του έργο, ο Φιλόπονος επιδόθηκε στη συγγραφή θεολογικών πραγματειών, οι οποίες οδήγησαν στην καταδίκη του για τριθεϊσμό και μονοφυσιτισμό από την αντιμονοθελητική σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 680, δηλαδή περίπου εκατό χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο αναθεματισμός αυτός συνετέλεσε αναμφίβολα στη λήθη του έργου του κατά τον χριστιανικό μεσαίωνα. Ο Φιλόπονος μελετήθηκε ωστόσο από τους Αραβες φιλοσόφους και μερικές από τις ιδέες του έγιναν γνωστές στη χριστιανική Δύση μέσω μεταφράσεων από τα αραβικά στα λατινικά.
Η σφοδρή επίθεση του Φιλοπόνου στην παραδοσιακή αριστοτελική επιστήμη της εποχής του καθώς και η επίδραση που άσκησε στην επιστήμη της Αναγέννησης αποτελούν το κέντρο βάρους μιας σειράς μελετημάτων έγκριτων ιστορικών της Φιλοσοφίας και των επιστημών, τα οποία συγκέντρωσε και εξέδωσε στα αγγλικά ο ομότιμος σήμερα καθηγητής Φιλοσοφίας στο Λονδίνο Richard Sorabji, γνωστός για την πολύπλευρη συμβολή του στη μελέτη της αριστοτελικής παράδοσης (μεταξύ άλλων, ιδρυτής της μεγαλόπνοης σειράς «The Ancient Commentators on Aristotle», η οποία περιλαμβάνει αγγλικές μεταφράσεις χιλιάδων σελίδων υπομνημάτων στον Αριστοτέλη). Την προβληματική του βιβλίου συμπληρώνει ένα μελέτημα για τον Φιλόπονο ως χριστιανό θεολόγο (Η. Chadwick), καθώς και μια σπουδαία συμβολή από τον Philippe Hoffmann για την πολεμική που άσκησε στον Φιλόπονο ο σύγχρονός του «εθνικός» Σιμπλικίος, στην οποία αναδεικνύονται με γλαφυρό τρόπο οι εντάσεις και οι πνευματικές ζυμώσεις μιας εποχής κατά την οποία «εθνικοί» και χριστιανοί καλούνταν να συνυπάρξουν.
Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση, το βιβλίο του R. Sorabji παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό σε μια εξαιρετική μετάφραση από τη Χλόη Μπάλλα (καλό θα ήταν, ωστόσο, οι ελληνικοί τίτλοι των υπομνημάτων να είχαν αποδοθεί με βάση το ελληνικό πρωτότυπο και όχι από τα λατινικά). Κατά το διάστημα αυτό ποικίλες συμβολές έχουν προστεθεί στην περί Φιλοπόνου έρευνα, το βιβλίο του R. Sorabji παραμένει εν τούτοις η μοναδική μέχρι σήμερα συναγωγή μελετημάτων που επιχειρεί να καλύψει με συστηματικό τρόπο την ευρεία (σε όγκο και σε θέματα) συγγραφική παραγωγή του Φιλοπόνου. Με την άρτια έκδοσή του (στην οποία προστίθεται ένα επίμετρο με τις «νεωτερικές» παρεκβάσεις Περί τόπου και Περί κενού από το Υπόμνημα του Φιλοπόνου στην Φυσικήν ακρόασιν) το ΜΙΕΤ δίνει στο αναγνωστικό κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει έναν ριζοσπαστικό φιλόσοφο της Αρχαιότητας.
* Παντελής Γκολίτσης,
«Φιλοσοφία: Ιωάννης Φιλόπονος»,
Source: Ελευθεροτυπία, "Βιβλιοθήκη", 13 Μαρτίου 2007.
John Philoponus: Philosophy, theology, excommunication
Ιωάννης Φιλόπονος / John Philoponus
Ενας νεωτερικός στοχαστής στο τέλος της αρχαιότητας
RICHARD SORABJI (ΕΠΙΜ.)
Ο Φιλόπονος και η απόρριψη της αριστοτελικής επιστήμης
ΜΤΦΡ.: ΧΛΟΗ ΜΠΑΛΛΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΡΑΣΤΑΘΗ
«ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ», ΣΕΛ. 503, ευρώ 25
Το αριστοτελικό μοντέλο επιστημονικής περιγραφής και ερμηνείας του κόσμου υπήρξε αναμφίβολα κυρίαρχο στη σκέψη πολλών στοχαστών της Υστερης Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα. Οι νεωτερικοί επιστήμονες της Αναγέννησης κατάφεραν να το ανατρέψουν, θέτοντας έτσι τις βάσεις για μια «νέα» επιστήμη. Δεν υπήρξαν ωστόσο ριζικά πρωτοπόροι. Για την ανατροπή των αριστοτελικών θεωριών ο ίδιος ο Γαλιλαίος αντλούσε στοιχεία από το έργο ενός φιλοσόφου αρχαιότερού του κατά περίπου δέκα αιώνες: του Ιωάννη Φιλοπόνου.
Ο χριστιανός Ιωάννης Φιλόπονος γεννήθηκε και έδρασε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά το μεγαλύτερο μέρος του 6ου μεταχριστιανικού αιώνα. Η παιδεία του υπήρξε ωστόσο πρωτίστως «εθνική»· μαθητής του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Αμμωνίου του Ερμείου και επιμελητής μέρους του έργου του δασκάλου του, ο Φιλόπονος μελέτησε συστηματικά την πλούσια φιλοσοφική εξηγητική γραμματεία της Υστερης Αρχαιότητας και συνέγραψε αρχικά και ο ίδιος υπομνήματα σε αριστοτελικές πραγματείες. Η διαφοροποίησή του, ωστόσο, από την παραδοσιακή, νεοπλατωνική ερμηνεία του Αριστοτέλη δεν άργησε να εκδηλωθεί.
Η χριστιανική καταγωγή του φαίνεται να υπήρξε το δομικό στοιχείο που απελευθέρωσε τη σκέψη του από μια «ελληνική» ερμηνευτική παράδοση, η οποία αναγνώριζε στα πρόσωπα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη φιλοσοφικές «αυθεντίες» και έθετε -μεταξύ άλλων- το αίτημα της συμφωνίας των δύο φιλοσόφων. Ηδη στο Υπόμνημά του στη Φυσικήν ακρόασιν του Αριστοτέλη, το οποίο συνέθεσε σε ηλικία περίπου τριάντα ετών, ο Φιλόπονος διακήρυξε το ελεύθερο πνεύμα, απευθυνόμενος σ' αυτόν που στοχεύει στην αλήθεια (τω γε προς την αλήθειαν βλέποντι), ενώ παράλληλα προχώρησε σε μια ανοιχτή κριτική των αριστοτελικών θεωριών, δηλώνοντας πως «ούτε έχει να φοβηθεί τίποτε ούτε πρόκειται να προκρίνει την παραδοχή του Αριστοτέλη από την αλήθεια» (μηδέν αιδεσθέντας, μηδέ της αληθείας το του ανδρός υπειλημμένον επίπροσθεν θέντας). Απέρριψε έτσι κατηγορηματικά τις αμφιλεγόμενες αριστοτελικές διδασκαλίες σχετικά με τον τόπο ως πέρας δύο διαστάσεων και σχετικά με την ανυπαρξία του κενού, υποστηρίζοντας πως ο τόπος είναι ένα κενό διάστημα που καταλαμβάνεται από το σώμα του σύμπαντος κόσμου, και διατύπωσε για πρώτη φορά στην ιστορία της επιστήμης τη θεωρία της ορμής προς αντικατάσταση της αριστοτελικής αντιπεριστάσεως. Συγγράφοντας εν συνεχεία το Υπόμνημά του στα Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη, ο Φιλόπονος προχώρησε στην απόρριψη του αιθέρα, του αριστοτελικού πέμπτου στοιχείου, που ως μοναδικό συστατικό των ουράνιων σωμάτων εξηγεί την κυκλική κίνησή τους, και πρότεινε πολύ πριν από τον Κοπέρνικο ένα ενιαίο κοσμοείδωλο, χωρίς διάκριση μεταξύ ουράνιας και υποσελήνιας σφαίρας. Η φιλοσοφική πολεμική του Φιλοπόνου πήρε τη μορφή αυτόνομων πραγματειών με έργα χριστιανικού πλέον προσανατολισμού, όπως το Περί αϊδιότητος κόσμου κατά Πρόκλου και το Περί αϊδιότητος κόσμου κατά Αριστοτέλους, στα οποία οι «αυθεντίες» του Αριστοτέλη και του «πλατωνικού διαδόχου» Πρόκλου τίθενται εν αμφιβόλω, μεταξύ άλλων, μέσω της παράθεσης και της ερμηνείας χωρίων από τον πλατωνικό Τίμαιο. Αφού ολοκλήρωσε το φιλοσοφικό του έργο, ο Φιλόπονος επιδόθηκε στη συγγραφή θεολογικών πραγματειών, οι οποίες οδήγησαν στην καταδίκη του για τριθεϊσμό και μονοφυσιτισμό από την αντιμονοθελητική σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 680, δηλαδή περίπου εκατό χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο αναθεματισμός αυτός συνετέλεσε αναμφίβολα στη λήθη του έργου του κατά τον χριστιανικό μεσαίωνα. Ο Φιλόπονος μελετήθηκε ωστόσο από τους Αραβες φιλοσόφους και μερικές από τις ιδέες του έγιναν γνωστές στη χριστιανική Δύση μέσω μεταφράσεων από τα αραβικά στα λατινικά.
Η σφοδρή επίθεση του Φιλοπόνου στην παραδοσιακή αριστοτελική επιστήμη της εποχής του καθώς και η επίδραση που άσκησε στην επιστήμη της Αναγέννησης αποτελούν το κέντρο βάρους μιας σειράς μελετημάτων έγκριτων ιστορικών της Φιλοσοφίας και των επιστημών, τα οποία συγκέντρωσε και εξέδωσε στα αγγλικά ο ομότιμος σήμερα καθηγητής Φιλοσοφίας στο Λονδίνο Richard Sorabji, γνωστός για την πολύπλευρη συμβολή του στη μελέτη της αριστοτελικής παράδοσης (μεταξύ άλλων, ιδρυτής της μεγαλόπνοης σειράς «The Ancient Commentators on Aristotle», η οποία περιλαμβάνει αγγλικές μεταφράσεις χιλιάδων σελίδων υπομνημάτων στον Αριστοτέλη). Την προβληματική του βιβλίου συμπληρώνει ένα μελέτημα για τον Φιλόπονο ως χριστιανό θεολόγο (Η. Chadwick), καθώς και μια σπουδαία συμβολή από τον Philippe Hoffmann για την πολεμική που άσκησε στον Φιλόπονο ο σύγχρονός του «εθνικός» Σιμπλικίος, στην οποία αναδεικνύονται με γλαφυρό τρόπο οι εντάσεις και οι πνευματικές ζυμώσεις μιας εποχής κατά την οποία «εθνικοί» και χριστιανοί καλούνταν να συνυπάρξουν.
Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση, το βιβλίο του R. Sorabji παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό σε μια εξαιρετική μετάφραση από τη Χλόη Μπάλλα (καλό θα ήταν, ωστόσο, οι ελληνικοί τίτλοι των υπομνημάτων να είχαν αποδοθεί με βάση το ελληνικό πρωτότυπο και όχι από τα λατινικά). Κατά το διάστημα αυτό ποικίλες συμβολές έχουν προστεθεί στην περί Φιλοπόνου έρευνα, το βιβλίο του R. Sorabji παραμένει εν τούτοις η μοναδική μέχρι σήμερα συναγωγή μελετημάτων που επιχειρεί να καλύψει με συστηματικό τρόπο την ευρεία (σε όγκο και σε θέματα) συγγραφική παραγωγή του Φιλοπόνου. Με την άρτια έκδοσή του (στην οποία προστίθεται ένα επίμετρο με τις «νεωτερικές» παρεκβάσεις Περί τόπου και Περί κενού από το Υπόμνημα του Φιλοπόνου στην Φυσικήν ακρόασιν) το ΜΙΕΤ δίνει στο αναγνωστικό κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει έναν ριζοσπαστικό φιλόσοφο της Αρχαιότητας.
* Παντελής Γκολίτσης,
«Φιλοσοφία: Ιωάννης Φιλόπονος»,
Source: Ελευθεροτυπία, "Βιβλιοθήκη", 13 Μαρτίου 2007.
Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2010
Reiner Kunze , "Two rowing"
Two rowing
one boat.
The one
knows the stars,
the other
knows the storms,
the one will
guide through the stars,
the other will
guide through the storms
and in the end, the very end
the sea in the memory will
be blue
(Translated by John Irons)
http://johnirons.blogspot.com/2010/10/poem-by-german-writer-reiner-kunze.html
Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010
Γιάννης Δάλλας: "Λείπει αυτές τις μέρες... Έκτωρ Κακναβάτος"
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΔΑΛΛΑ
Ένας ακόμη φίλος και πρωτεργάτης της συντεχνίας λείπει αυτές τις μέρες και θα λείψει για πάντα από κοντά μας. Ένας ποιητής από την ανεκτίμητη εκείνη μαγιά της Κατοχής και του μεταπολέμου. Με την μετα-κατοχικότητα, όχι τη μετα-πολεμικότητα όπως γενικά και αόριστα λέγεται: τη μετα-κατοχικότητα ως εμπειρία αλλά και ως θέση εναντίον κάθε κατεστημένου, κάθε κατοχής της ζωής και του πνεύματος. Βγαλμένος από διπλή πηγή, την ομόρριζη μιας κοινωνικής και ταυτόχρονα ποιητικής επανάστασης. Η γλώσσα του υπήρξε γλώσσα ενός φανατικού της πρωτοπορίας που σκόπευε μέσω της μορφής στα σημαίνοντα υπονοώντας, με τη θεματική του δίχως να προπαγανδίζει τα σημαινόμενα: ο υπερρεαλισμός του υπήρξε –επιζητούσε να είναι– αμιγής, ένα κίνημα καθαρής προσόδου. Ένα κίνημα που μαρτυρούσε και εδώ τη διπλή -την ευρωπαϊκή και συνόργανα την ελληνική– εκδοχή του. Έτσι «φανερώθηκε» στα γράμματά μας, ύστερα από τις ποιητικές απαρχές και τις περιπέτειες των πέτρινων χρόνων με το Τετραψήφιο και έναν καταρράκτη βιβλίων (από τη Διήγηση ώς το Κιβώτιο ταχυτήτων και τη μετάφραση της Μανσούρ των εκδόσεων «Κείμενα» έως τα Χαοτικά και τα Ακαρεί των εκδόσεων «Άγρα». Με το Τετραψήφιο με την Έβδομη χορδή, που ήταν ένας εντελώς νέος, πρωτάκουστος Μπολιβάρ. Χωρίς να υποτιμώ και τους λοιπούς πρωτοπόρους, υπήρξες «ωραίος σαν έλληνας» καθώς είπε ο Εγγονόπουλος, λαμπερός και αειθαλής, όπως σε γνώρισα, Έκτορα, και συνοδοιπόρησα διά βίου μαζί σου.
(http://avgi-anagnoseis.blogspot.com/2010/11/blog-post_7146.html)
Ένας ακόμη φίλος και πρωτεργάτης της συντεχνίας λείπει αυτές τις μέρες και θα λείψει για πάντα από κοντά μας. Ένας ποιητής από την ανεκτίμητη εκείνη μαγιά της Κατοχής και του μεταπολέμου. Με την μετα-κατοχικότητα, όχι τη μετα-πολεμικότητα όπως γενικά και αόριστα λέγεται: τη μετα-κατοχικότητα ως εμπειρία αλλά και ως θέση εναντίον κάθε κατεστημένου, κάθε κατοχής της ζωής και του πνεύματος. Βγαλμένος από διπλή πηγή, την ομόρριζη μιας κοινωνικής και ταυτόχρονα ποιητικής επανάστασης. Η γλώσσα του υπήρξε γλώσσα ενός φανατικού της πρωτοπορίας που σκόπευε μέσω της μορφής στα σημαίνοντα υπονοώντας, με τη θεματική του δίχως να προπαγανδίζει τα σημαινόμενα: ο υπερρεαλισμός του υπήρξε –επιζητούσε να είναι– αμιγής, ένα κίνημα καθαρής προσόδου. Ένα κίνημα που μαρτυρούσε και εδώ τη διπλή -την ευρωπαϊκή και συνόργανα την ελληνική– εκδοχή του. Έτσι «φανερώθηκε» στα γράμματά μας, ύστερα από τις ποιητικές απαρχές και τις περιπέτειες των πέτρινων χρόνων με το Τετραψήφιο και έναν καταρράκτη βιβλίων (από τη Διήγηση ώς το Κιβώτιο ταχυτήτων και τη μετάφραση της Μανσούρ των εκδόσεων «Κείμενα» έως τα Χαοτικά και τα Ακαρεί των εκδόσεων «Άγρα». Με το Τετραψήφιο με την Έβδομη χορδή, που ήταν ένας εντελώς νέος, πρωτάκουστος Μπολιβάρ. Χωρίς να υποτιμώ και τους λοιπούς πρωτοπόρους, υπήρξες «ωραίος σαν έλληνας» καθώς είπε ο Εγγονόπουλος, λαμπερός και αειθαλής, όπως σε γνώρισα, Έκτορα, και συνοδοιπόρησα διά βίου μαζί σου.
(http://avgi-anagnoseis.blogspot.com/2010/11/blog-post_7146.html)
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)